Najlepsze filmy Almodóvara

Zazwyczaj narzekamy na brak wolnego czasu, brak czasu na czytanie, oglądanie filmów i prawdziwy relaks. I choć pewnie nie tak wyobrażaliśmy sobie okres, który umożliwi nam spełnienie tych marzeń, to warto jest z niego skorzystać. Przeciwdziałajmy nudzie, inspirujmy się sztuką i dajmy sobie czas na kontemplację i wyciągnięcie wniosków. Zastanówmy się, czego nam brakuje w naszej codzienności i dlaczego. Zastanówmy się też, jakie zapomniane przyjemności odnaleźliśmy w obecnym slow-life. Do czego chcemy wrócić, a co chcemy zmienić w naszej codzienności, gdy nasza „kwarantanna” się skończy? Kończę z tymi przemyśleniami i wracam do głównego tematu, czyli hiszpańskiego reżysera. Zanim polecę wam najlepsze filmy Almodóvara, przybliżę wam jego intrygującą postać oraz twórczość. 

Życie i twórczość Pedro Almodóvara

Pedro Almodóvar dorastał w czasach autorytarnej dyktatury Franco, kiedy wolność słowa była ograniczona. Kiedy dyktatura upadła i wolność hiszpańskich obywatele zajaśniała nowym blaskiem, filmy Almodóvara idealnie wpasowały się w ówczesny nurt. Jego twórczość urosła do rangi symbolu i przodowała w kulturalnym renesansie po śmierci Franco. 

Nazwisko Almodóvara obijało mi się o uszy od kilku lat, jednak dopiero niedawno zaczęłam odkrywać, co się za tym nazwiskiem kryje. Adriana Prodeus stwierdziła, że Almodóvar przez całe życie kręci jeden film. I faktycznie, zagłębiając się w jego filmotekę, można odnieść takie wrażenie. Zagadnienia filmów, ich problematyka powtarzają się w jego filmach w różnych odsłonach. Pojawiają się ci sami aktorzy. Bohaterowie pochodzą często z nizin społecznych, Almodóvar nie boi się także wątków homoseksualnych i tematyki transgender. Zauważyć da się także dominacja kobiet, która owocuje silnymi postaciami kobiecymi. Charakterystyczny dla jego filmów jest czarny humor, satyra, absurd i przekraczanie społecznie akceptowanych granic. Filmy Almodóvara rozpoznać można po scenografii, czerwieni, odcieniach niebieskiego i kolorowych tapetach. To wszystko składa się na spójny,  wyrazisty styl, co nie oznacza w żadnym wypadku zachowawczości. Almodóvar zaskakuje za każdym razem, a jego filmy są oczekiwane przez fanów kina. 

Poszukując filmu Almodóvara do obejrzenia, nie sugerujcie się za bardzo gatunkiem filmowym, jaki podają wam strony internetowe. Reżyser czerpie z wielu gatunków i zręcznie nimi żongluje w trakcie seansu. Filmy Almodóvara, które określane są jako dramaty, mają w sobie wątki komediowe, farsę, gdzieniegdzie przeradzają się w melodramaty, by zakończyć na tragikomedii.

Koniec gadania i przydługiego wstępu. Przed wami pierwsza część najlepszych filmów Almodovara. 

Filmy Almodóvara

Todo sobre mi madre 

Wszystko o mojej matce

Premiera: 1999

Kiedy przeczytałam opis fabuły przed seansem, przygotowałam się na film trudny. Jeden z tych, które przytłaczają i mieszają przyjemność oglądania z wysiłkiem intelektualnym i emocjonalnym. Seans mnie jednak zaskoczył. Film płynie, intryguje, ogląda się go lekko, choć tematy które porusza do lekkich nie należą. Po kilku seansach tego reżysera powinnam była lepiej przygotować się na nuty parodii i osobliwą, przemyślaną scenografię. Dałam się jednak znowu zaskoczyć i to z dużą przyjemnością. Historia jest pełna niuansów, groteski i silnych, wyjątkowych ról kobiecych. Warto obejrzeć ten film dla samej młodziutkiej Penelope Cruz wcielającej się w rolę zakonnicy. Wiele scen z filmu mogłabym oprawić w ramki i powiesić na ścianie, tak estetycznie cieszą oczy. Dominują czerwienie, mocne kolory, wzory retro, a aktorzy wkomponowują się w scenografię niczym brakujący element. Nic nie jest tu przypadkowe, pomiędzy postaciami a otoczeniem trwa gra odzwierciedlająca nastroje, uczucia, cechy osobowości. 

Film zajmuje się granicą pomiędzy życiem i śmiercią, naturalnie nie bez dozy ironii. 

Doświadczymy płynności tożsamości seksualnych i szukania odpowiedzi na pytanie, jakie miejsce zajmuje ciało w tejże tożsamości. Film porusza kwestię ludzkich pragnień i granicy ich naturalności. Prawie wszystko, co dzieje się w filmie jest dalekie od naturalnego, tradycyjnego spojrzenia na rodzinę, związki, miłość, a jednak ogląda się te historie jakby były wzięte z życia codziennego. Nie jest to pierwsza z historii Almodóvara, w której porządek naturalny jest naruszony i pokazany jako przereklamowany. 

Porque una mujer es más auténtica cuanto más se parece a lo que ha soñado de sí misma. (Todo sobre mi madre)

Naturalnie, to też opowieść o kobietach, o wszystkich, którzy czują się kobietami, o pewnej matce i o wszystkich matkach świata. Obejrzyjcie ten film, nie wczytując się w opis fabuły i dajcie się ponieść historii, leżącej gdzieś pomiędzy dramatem, komedią i groteską. 

Hable con ella 

Porozmawiaj z nią

Premiera: 2002

Almodóvar jak zawsze podchodzi do sprawy z nietypową perspektywą i niebanalną historią. Ucieka od frazesów, eksperymentuje z różnymi gatunkami filmowymi i w ten sposób przekształca się w alchemika obrazu i złożonych narracji. Ten film Almodóvara, jako jeden z nielicznych, skupia się na męskich bohaterach, a role kobiece są odbiciem męskiej frustracji, cierpienia i pożądania. “Jak widać, mężczyźni inspirują mnie do tragedii”, zauważa reżyser. Bo faktycznie, film stanowi przeskok od dzieł Almodóvara z bohaterkami kobiecymi, którym bliżej do pozycji komediowych. Hable con ella ma w sobie więcej z dramatu.

Samotność, miłość, komunikacja. Tak w trzech słowach opisałabym problematykę filmu. Wszyscy bohaterowie zmagają się z samotnością. Doświadczają miłości, ale nie jest ona równoznaczna ze szczęściem.Benigno i Marco to mężczyźni, którzy poznają się przy łóżku pięknej tancerki w śpiączce. Benigno jest pielęgniarzem, który się nią opiekuje. Marco to światowy człowiek, dziennikarz, pisarz przewodników podróży. Nie mają ze sobą nic wspólnego, a jednak los ich połączy, dając im oparcie w przyjaźni. 

Film cechuje się artystycznym nastrojem i emocjonalnym ładunkiem wypełniającym ciszę. Klamrę otwierającą i zamykającą film stanowi taniec współczesny w reżyserii Piny Bausch, który wzmaga jeszcze bardziej emocjonalny przekaz. Hable con ella to także opowieść poruszająca kwestie Dobra i Zła i różnie interpretowanej granicy pomiędzy nimi. Polecam wam ten film, gdy będziecie mieli ochotę na coś w tendencji slow, co pozwali wam uruchomić waszą wrażliwość. 

El cerebro de la mujer es un misterio. Y en este estado más. A las mujeres hay que tenerlas en cuenta. Hablar con ellas, tener un detalle, de vez en cuando. Acariciarlas de pronto. Recordar que existen, que están vivas y que nos importan. Esa es la única terapia. Se lo digo por experiencia. (Hable con ella)

Mujeres al borde de un ataque de nervios

Kobiety na skraju załamania nerwowego

Premiera: 1988

Trudno jest ten film jednoznacznie opisać, biorąc pod uwagę ilość bodźców, jaką dostarcza. Dzieło Almodóvara to szalona historia z domieszką absurdu i farsy czasem przytłaczająca wręcz swoim ożywieniem i mnogością wydarzeń. Jest to jednak twórczość, która fascynuje, zaciekawia i wciąga w swój specyficzny świat, pozwalając na odetchnięcie inną barwną rzeczywistością. Film opowiada o aktorce Carmen, która nie może poradzić sobie z niedawnym rozstaniem. Carmen przygotowuje gazpacho ze szczególną zawartością, które ma rozwiązać jej problemy. Lawina wydarzeń, z rodziną jej kochanka oraz przyjaciółką w roli głównej, zmienia jednak jej zamiary. 

Przypadkowe spotkania nieznajomych, których historie niespodziewanie się splatają prowadzą do komicznych sytuacji na krawędzi absurdu. Film ma surrealistyczny klimat i jest barwnym doświadczeniem, zarówno dla umysłu, jak i dla oczu. Ze zdrową dozą feminizmu podejmuje temat męsko – damskich relacji. Dodajmy też, że dwudziestoośmioletni Antonio Banderas gra jedną z głównych ról.

Volver

Premiera: 2006

Volver es un homenaje a los ritos sociales que viven las gentes de mi pueblo en relación con la muerte y con los muertos. Los muertos no mueren nunca. (P. Almodovar)

Film to sposób reżysera na przyjrzenie się bliżej zjawisku śmierci i personalnemu rozprawieniu się z tematem, który jak sam Almodóvar przyznał, jest dla niego trudny i obcy. Akcja filmu rozgrywa się w regionie la Mancha, w miejscu narodzin reżysera, który przyznaje, że jego dorastanie miało duży wpływ na wiele aspektów fabuły i postacie. To historia o śmierci inspirowana wierzeniami i obyczajami z jego rodzinnych stron. Historia opowiada o tym, jak kobiece postacie z różnych generacji zmagają się z tematem śmierci.

Zatrzymajmy się chwilę dłużej przy gatunku filmu. Dramat? Komedia? Film obyczajowy? Wszystkie trzy i wiele więcej. Myśląc o śmierci jako temacie przewodnim, trudno nie pomyśleć o ciężkim i pełnym nostalgii dziele. Nic bardziej mylnego. Almodóvar uśmiecha się szeroko wobec nieuchronności losu i niedoli. Atmosferę filmu można opisać jako lekką, radosną, pokrzepiającą, ale nie ckliwą. 

Nieszczęście jest potraktowane jako naturalna składowa losu. Życie toczy się dalej swoim torem, przeplatając radość ze smutkiem. Film ma swój naturalny rytm, pełen nieoczekiwanych wydarzeń. Volver pokazuje siłę i odporność kobiet, jednocześnie zabawną i niepokojącą, w sposób zarazem poważny i satyryczny. 

El infierno, el cielo o el purgatorio somos nosotros, están dentro de nosotros, ya lo dijo Sartre mejor que yo. (P. Almodovar)

Nie mogłabym też nie wspomnieć o pięknej Penelope, z której postaci emanuje siła charakteru, ale i wrażliwość. Zarówno Penelope Cruz, jak i Antonio Banderas zawdzięczają rozwój kariery właśnie Almodorowi, który jako pierwszy w nich uwierzył. 

Dolor y gloria 

Ból i blask

Premiera: 2019

No es una película en clave. Es una suma de experiencias. (P. Almodovar)

Sam tytuł przyciągnął mnie do tego filmu. Dolor y gloria. Dla mnie brzmi pięknie. Czy każdy sukces, każda chwała okupiona jest bólem? Tego nie wiem, ale życie Almodóvara, ani bólu, ani chwały mu nie szczędziło. Opowiem wam dzisiaj o filmie słowami samego reżysera, który opowiada o fabule, jej znaczeniu i swoim życiu. Wyjaśnijmy jednak od razu. To nie jest film spowiedź, jak wiele osób sądzi. Almodóvar przyznaje, że w każdej z postaci zawarł jakąś cząstkę siebie, ale nikt nie jest jego odbiciem lustrzanym. 

Polecam ten film nie tylko pasjonatom twórczości Almodóvara, chociaż nie ukrywam, że to oni najwięcej będą z niego czerpać. Film zrobił na mnie dobre wrażenie i uważam, że zrobiły równie dobre, gdybym nie patrzyła na niego przez pryzmat reżysera.

 “Film rodzi się z izolacji i cierpienia fizycznego, przede wszystkim z bólów głowy, które mnie nie opuściły i bólu pleców”. Almodóvar nie chciał jednak, żeby film był jednym wielkim użalaniem się nad sobą. Dlatego użył grafik i animacji, by przedstawić widzowi sytuację w krótki i treściwy sposób. Następnie poruszył masę innych tematów: miłość, relacje z matką, dzieciństwo, narkotyki, pracę, samotność, starzenie się, sukces. Od czego zaczniemy? 

Może od miłości. Almodóvar przeżył szaleńczą miłość. Musiał tę miłość zakończyć, mimo, że wciąż kochał. I to było jak amputacja kończyny, mówi. Ponowne spotkanie bohatera filmu ze swoją starą miłością to jedna z moich ulubionych scen, po brzegi wypełniają ją emocje, wspomnienia, na usta starych kochanków cisną się pytania, które jednak w większości nie wybrzmiewają. Almodóvar przyznaje w wywiadzie, że scena jego ponownego spotkania wyglądałaby inaczej, że nie jest tak dobrym człowiekiem jak stworzony przez niego bohater. 

El amor tal vez mueva montañas, pero no basta para salvar a la persona que quieres. (Dolor y gloria)

Almodóvar wiele swoich filmów poświęcił matkom. “(…) generacja mojej matki była generacją silnych kobiet, które dzięki ratowaniu swoich synów, uratowały cały kraj po wojnie domowej. Przyznaje jednak, że życie było dla nich niesprawiedliwe i to, że na starość cechuje je pewna okrutność, jest zrozumiała. I to ten rozwój pokazał zestawiając ze sobą obraz matki z czasów młodości oraz tej, tuż przed śmiercią. Cała opowieść o dzieciństwie jest hipnotyzująca. Ma z tym na pewno związek niezwykła Penelope Cruz, postać murarza oraz wyjątkowe mieszkanie, w którym żyją. 

Wspomniałam o Penelope, jednak jeszcze ani razu o Antonio. “To najlepsza robota, jaką zrobił w swoim życiu”, mówi Almodóvar o Banderasie. W tej roli, trudno go rozpoznać. Oprócz kilku lat więcej czuć w Banderasie nowe spektrum dojrzałości i doświadczeń, które zmieniły go jako człowieka i aktora. 

Polecam wam ten film z wielu różnych powodów. Z mnogości poruszanych tematów wierzę, że znajdziecie jeden bliski waszemu sercu lub taki, który poszerzy waszą perspektywę. Delektujcie się scenografią, kolorami, Banderasem i językiem hiszpański, naturalnie! 

A jeżeli po seansie czujecie niedosyt, przeczytajcie ten wywiad z Almodovarem o Dolor y gloria.

To już wszystkie propozycje na dziś. Jeżeli nie ujęłam w rankingu waszego ulubionego filmu hiszpańskiego reżysera, dajcie mi znać. Chętnie nadrobię zaległości. Jeżeli Almodóvar niekoniecznie jest w waszym klimacie, tutaj znajdziecie inne hiszpańskojęzyczne filmowe propozycje, a tutaj seriale.

Chcesz obejrzeć dzieła hiszpańskiego reżysera w oryginale? Zapraszam na zajęcia z hiszpańskiego indywidualne oraz grupowe. Zajrzyj TUTAJ, żeby dowiedzieć się więcej oraz przeczytać opinie uczniów. Żegnamy blokady językowe i otwieramy się na komunikację. Pokażę Ci, że nauka języków to puro placer. Zapraszam Cię również do pobrania darmowego Przewodnika – „Hiszpański w 6 krokach”, gdzie znajdziesz wskazówki oraz polecenia hiszpańskojęzycznych, darmowych treści.